W powiecie działdowskim służby sanitarne działają od 1945 r. W lipcu tego roku Albin Jastrzębowski zorganizował, zatrudniającą na początku 6 osób, Powiatową Kolumnę Sanitarną, którą kierował do 1951 r. Siedziba Powiatowej Kolumny Sanitarnej mieściła się w Działdowie przy pl. Biedrawy w budynku Parafii Ewangelickiej. W latach 1952-1953 kierownikiem Powiatowej Kolumny Sanitarnej był Leon Bieńkowski, następnie funkcję tę pełnili Sergiusz Zieliński (1953-1955) i Józef Kleniewski (1955-1956). W tym okresie liczba pracowników wzrosła do 10 osób. Państwowa Inspekcja Sanitarna została powołana na mocy dekretu z dnia 14 sierpnia 1954 r. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w 1956 r. na bazie Powiatowej Kolumny Sanitarnej powstała w Działdowie Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. Pierwszym Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym i dyrektorem Powiatowej Stacji został Arkadiusz Pułkownik, następnie funkcję tę pełnili: Henryk Kokosza (1963-1964 oraz 1965-1967), Franciszek Salwowski (1964-1965) i Adam Mazurek (1968-1975). Zatrudnienie zwiększyło się do 15 osób. W 1968 r. utworzono 3 laboratoria: badań bakteriologicznych, higieny żywienia i żywności oraz higieny komunalnej, a liczba pracowników wzrosła do 24 osób.
Możliwość wykonywania badań laboratoryjnych przekładała się na poprawę skuteczności nadzoru sanitarnego. W 1975 r. w wyniku zmian w podziale administracyjnym kraju Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zmieniła nazwę na Terenową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną, a Państwowym Terenowym Inspektorem Sanitarnym i dyrektorem Terenowej Stacji został Janusz Lis. Wkrótce zostało uruchomienie laboratorium higieny pracy. Liczba zatrudnionych wzrosła do 36 osób. Wszyscy pracownicy posiadali pełne kwalifikacje zawodowe. Po wprowadzeniu zmian w podziale administracyjnym kraju w 1999 r. Terenowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna została ponownie przemianowana na Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną.
W związku z wprowadzeniem w Państwowej Inspekcji Sanitarnej Zintegrowanego Systemu Badań Laboratoryjnych od 01.01.2004 r. w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Działdowie zlikwidowane zostały laboratoria, jednak do końca 2009 r. wykonywane były badania monitoringowe zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Po odejściu na emeryturę Janusza Lisa od dnia 1 listopada 2013 r. funkcję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego i dyrektora pełni Grażyna Mówińska.
Siedziby służb sanitarnych mieściły się kolejno, w latach 1952-1967 w budynku Przychodni Obwodowej i Społecznym Ośrodku Kultury w Działdowie, w latach 1967–1985 w budynku przy pl. Biedrawy 1 oraz laboratoria przy ul. Wolności. W 1985 r. siedziba Terenowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej wraz z laboratoriami przeniesiona została do jednego budynku przy pl. Biedrawy 5.
W związku z koniecznością zapewnienia wysokiego poziomu realizacji działań kontrolnych, w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Działdowie wdrożono od 2004 r. system zarządzania jakością. Od 2005 r. Powiatowa Stacja była systematycznie remontowana, wyposażana w specjalistyczne urządzenia z systemami elektronicznego i alarmowego powiadamiania oraz w sprzęt komputerowy, co umożliwiło dostosowanie realizacji zadań Inspekcji do stawianych przed nią celów. Aktualnie w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Działdowie pracuje 21 osób, wszyscy pracownicy posiadają wymagane wykształcenie i specjalizacje.
Obecnie zadania i zakres funkcjonowania służb sanitarnych reguluje ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgodnie, z którą Inspekcja została powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego. Zakres prowadzonego nadzoru nakierowany jest na ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwych czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych występujących m.in. w miejscu zamieszkania, pracy i wypoczynku, a także na zapobieganie oraz zwalczanie zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi i prowadzenie działalności zapobiegawczej w zakresie chorób zawodowych.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Działdowie jest organem rządowej administracji zespolonej w powiecie, co przekłada się na ścisłą współpracę z innymi służbami i inspekcjami pozostającymi pod zwierzchnictwem Starosty Działdowskiego.
Istotnym dopełnieniem działań kontrolnych i nadzorczych jest prowadzenie edukacji zdrowotnej w celu ukształtowania właściwych postaw wobec zdrowia. Nasze działania skierowane są do osób w każdym wieku – zarówno dzieci, jak i młodzieży oraz osób dorosłych i seniorów. Należy nadmienić, że działania podejmowane na rzecz bezpieczeństwa sanitarnego powiatu działdowskiego przyczyniły się m.in. do znacznego ograniczenia zachorowań na choroby zakaźne, poprawy stanu sanitarnego nadzorowanych obiektów, poprawy zaopatrzenia w wodę pitną dobrej jakości oraz warunków produkcji i sprzedaży żywności.
Informacja: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Działdowie Grażyna Mówińska