Powiat Działdowski
W dniu 4 czerwca br. Sejm RP przyjął ustawę, na mocy której w dniu 11 lipca obchodzony będzie corocznie Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA.
Święto upamiętnia dziesiątki tysięcy Polaków, którzy ponieśli śmierć w wyniku „rzezi wołyńskiej„, dokonanej przez ukraińskie formacje militarne przy wsparciu miejscowej ludności. Rzeź miała miejsce na terenie przedwojennych polskich województw: wołyńskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego, lwowskiego, poleskiego oraz na terenach obecnych województw: lubelskiego i podkarpackiego. Celem rzezi było całkowite usunięcie Polaków z tych obszarów. Z rąk Ukraińców zginęło wtedy ponad 100 tysięcy Polaków. Do mordu na Polakach zachęcił w czerwcu 1943 r. dyrektywą Terytorialnego Dowództwa UPA dowódca UPA-Piwnicz (Północ) Dmytro Klaczkiwski – „Kłym Sawur”.
Dzień 11 lipca 1943 r., czyli tzw. „krwawa niedziela na kresach” to szczególna data, ponieważ wtedy właśnie ukraińscy siepacze zaatakowali około stu polskich miejscowości w województwie wołyńskim podczas niedzielnych mszy świętych, brutalnie, mordując widłami i siekierami, rzadko bronią palną, mężczyzn, kobiety i dzieci.[1]
Za mord na Polakach odpowiedzialni byli również:
dowódca Okręgu Wojskowego „Bohun” UPA Petro Olijnyk – „Enej”,
dowódca Okręgu Wojskowego „Zahrawa” UPA Iwan Łytwynczuk – „Dubowyj”,
dowódca Okręgu Wojskowego UPA „Turiw” Jurij Stelmaszczuk – „Rudyj”[2].
Należy również dodać, że każdy z wymienionych dowódców UPA doczekał się uczczenia czy to przez pomnik, czy też przez nazwę ulicy w którymś z miast ukraińskich, co może budzić zdumienie, ponieważ w uzasadnieniu do ustawy przyjętej przez Sejm RP napisano: Było to ludobójstwo ze szczególnym okrucieństwem – Genocidium atrox. Sposoby zadawania cierpień były wstrząsające a dokładna liczba ofiar dokonanego wówczas ludobójstwa nie jest znana. Wiele osób nie doczekało się godnego pochówku i upamiętnienia. Wśród zamordowanych obok Polaków byli także przedstawiciele innych mniejszości narodowych, a także Ukraińcy, którzy stanęli po stronie ofiar.
BP
[1] G. Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006; P. Zając, Prześladowania ludności narodowości polskiej na terenie Wołynia w latach 1939–1945 – ocena karnoprawna zdarzeń w oparciu o ustalenia śledztwa OKŚZpNP w Lublinie, w: Zbrodnie przeszłości. Opracowania i materiały prokuratorów IPN, t. 2: Ludobójstwo, red. R. Ignatiew i A. Kura, Warszawa 2008.
[2] W i E. Siemaszkowie, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa 2000.
