Powiat Działdowski

29 września 1939 r., czyli 83 lata temu, do obozu dla jeńców wojennych (Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa) utworzonego doraźnie już na początku września przez niemiecki Wehrmacht  trafili  polscy obrońcy Twierdzy Modlin. Ich kapitulacja była podyktowana brakiem żywności, amunicji i środków medycznych dla około 4 tysięcy rannych. Obóz położony na terenie byłych działdowskich koszar wyglądał koszmarnie, o czym pisał w oflagowej gazetce jeden z polskich oficerów o pseudonimie „Zwiadowca”:

Ciężarowe samochody zwiozły nocą ponad 500 oficerów na obszerny dziedziniec koszar w Działdowie. Koszary ujęte zwartą klamrą drutów, żołnierzy z bagnetami, po rogach i bramach karabiny maszynowe. Na środku dziedzińca płonie purpurowo-czarne ognisko, podsycane belkami z rozbitych domów, skwierczą w ogniu przesycone smołą stare podkłady kolejowe. (…). Kuchnia obozowa wydawała czarną i gorzką kawę, raz wodnistą, jałową zupkę, do tego bochenek czarnego chleba na sześciu i czasem podejrzany „erzatz” masła lub marmolady – to było wszystko. (…) Przez środek dziedzińca biegła przegroda z kolczastego drutu, przedzielająca oficerów od żołnierzy. Jednym z pomieszczeń była stara parowozownia. Dach ciekł, brudna, wilgotna słoma gniła, ludzie żyli w straszliwym zaduchu i tłoku, szerzyły się choroby. Rannych było około 1000. Lekarze nasi byli bezradni. (…) Minął miesiąc i o dziwo, Niemcy tym razem dotrzymali warunków: zaczęto zwalniać z obozu. Jako pierwszemu zaproponowano wyjazd generałowi Thommée, dowódcy obrony Modlina, oddając mu do dyspozycji samochód. Odmówił i został w obozie aż do chwili, gdy ostatni jego żołnierz został wypuszczony.    

Poniżej publikuję 100 nazwisk polskich żołnierzy przebywających w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, do których udało mi się dotrzeć w swoich badaniach:

1. Wiktor Thommée, urodzony 30 grudnia 1881 r. w Święcianach. Generał brygady WP. Po wybuchu wojny z Niemcami objął dowództwo Grupy Operacyjnej „Piotrków”, przemianowanej na Grupę Operacyjną gen. Thommée, wchodzącej w skład Armii „Łódź” a 7 września objął dowództwo nad Armią „Łódź”. Po nieudanej próbie przebicia się do Warszawy skierował swoje wojsko do Twierdzy Modlin i przejął jej obronę. 29 września 1939 r. zdecydował się na poddanie twierdzy z uwagi na brak amunicji, żywności, wody i lekarstw. Wraz z żołnierzami trafił do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, z którego wyszedł, mimo oferty niemieckiej opuszczenia obozu oddanym do jego dyspozycji samochodem, zgodnie z przyrzeczeniem, jako jeden z ostatnich. Do 1945 r. przebywał w kilku obozach jenieckich. Od kwietnia 1945 r. podjął służbę w Polskich Siłach Zbrojnych. W 1947 r. wrócił do kraju i zamieszkał w Toruniu. Mimo przyjęcia na ewidencję wojskową, nie otrzymał emerytury. Pod koniec życia mieszkał w Gdyni, pracując jako dozorca domu. Interwencja marszałka Konstantego Rokossowskiego spowodowała, że otrzymał swoje przedwojenne mieszkanie w Warszawie i emeryturę generalską. Zmarł 13 listopada 1962 r. w Warszawie i został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu wojskowym na Powązkach. W 1964 r. awansowany pośmiertnie na stopień generała dywizji. Odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości i Złotą Odznaką Honorową Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia. Jego nazwisko noszą ulice w Bydgoszczy i Modlinie. Wraz z nim przebywali w działdowskim punkcie zbiorczym jeńców wojennych inni żołnierze, którymi dowodził, broniąc twierdzy Modlin.
2. Leopold Jan Cehak, urodzony 29 października 1889 r. w Przemyślu. Generał brygady WP. Po złożeniu broni został osadzony w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, który opuścił 23 października 1939 r. Ponownie aresztowany i osadzony w oflagu IVC, potem w oflagu VIIIE Johannisbrunn i oflagu VIIA Murnau. W tym ostatnim przebywał do wyzwolenia przez wojska amerykańskie. Zmarł 8 maja 1946 r. w Nicei i tam został pochowany. Odznaczony m. in. Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym i Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej.
3. Ludwik Czyżewski, urodzony 8 października 1892 r. w Wandolinie Wiszniowieckiej Pułkownik WP. Jako dowódca odcinka zakroczymskiego Fortu I łączności bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd uciekł tuż po osadzeniu. W czasie okupacji niemieckiej działał w organizacjach konspiracyjnych: SZP, ZWZ i AK. W latach 1942-1943 pełnił funkcję komendanta Okręgu AK Łódź, zaś w latach 1943-1944 komendanta Okręgu AK Lwów AK (1943–1944). Po wojnie mieszkał niedaleko Kalisza, a następnie we Wrocławiu. Odznaczony m. in. Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyże Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości, Signum Laudis – Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, Złotym Medalem Waleczności i Krzyżem Wojskowym Karola. W 1972 r. awansowany do rangi generała brygady ze starszeństwem przez Prezydenta RP na wychodźstwie. 28 marca 1985 r. zmarł we Wrocławiu. Pochowany w Piotrkowie Trybunalskim;
4. Teodor Furgalski, urodzony 11 września 1893 r. w Brzostku. Pułkownik WP. Jako dowódca przedmieścia Modlin w stopniu pułkownika Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zwolniony z obozu w wyniku odniesionych ran i po opuszczeniu obozu został ulokowany przez współtowarzyszy w szpitalu w Tworkach niedaleko Pruszkowa. Tam 25 listopada 1939 r. zmarł. W 1948 r. jego zwłoki przeniesiono na warszawskie Powązki;
5. Ferdynand Zygmunt Wawro, urodzony 30 lipca 1893 r. w Starym. Ksiądz katolicki i kapelan i pułkownik WP. Administrator parafii wojskowej Modlin i szef służby duszpasterskiej 8 Dywizji Piechoty. Po kapitulacji twierdzy Modlin trafił do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. W październiku 1939 r. został zwolniony. Od 1939 r. do 1967 r. pełnił funkcję proboszcza w parafii św. Apostołów Filipa i Jakuba w Osielcu. Tu zmarł 23 kwietnia 1969 r.;
6. Karol Jan Ziemski, urodzony 27 maja 1895 r. w Nasutowie. Podpułkownik WP. W trakcie kampanii wrześniowej 1939 r., dowodził warszawskim 36 pułkiem piechoty, broniąc m. in. Modlina. Za obronę twierdzy i odniesioną ranę odznaczony został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po upadku Modlina dostał się do niewoli i skierowany został do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, z którego jako inwalida wojenny został dość szybko zwolniony. W czasie okupacji niemieckiej nie zaprzestał działalności zbrojnej, służąc najpierw jako oficer Komendy Głównej Armii Krajowej, a następnie jako Zastępca Dowódcy Okręgu Warszawskiego AK. W czasie powstania warszawskiego dowodził Grupą „Północ”. Po wojnie wyemigrował z kraju i działał na rzecz przebywających na wychodźstwie kombatantów. W 1964 r. został awansowany do stopnia generała brygady przez generała Władysława Andersa. Zmarł 17 stycznia 1974 r. w Londynie.
7. Antoni Chruściel, urodzony 16 czerwca 1895 r. w Gniewczynie. Podpułkownik WP. W trakcie kampanii wrześniowej dowodził brzeskim 82 Syberyjskim Pułku Strzelców im. Tadeusza Kościuszki, m. in. w obronie Modlina. Po kapitulacji twierdzy Modlin skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd po kilkunastu dniach, w październiku, został zwolniony. W czasie okupacji niemieckiej pełnił najpierw funkcję szefa Wydziału III Związku Walki Zbrojnej, a następnie szefa sztabu Komendy Okręgu Warszawa-Miasto ZWZ i od maja 1941 r., komendanta ww. okręgu. 10 sierpnia 1942 r. awansowany do stopnia pułkownika. W trakcie powstania warszawskiego dowodził wszystkimi siłami powstańczymi. Za udział w powstaniu awansowany został do stopnia generała brygady. Po upadku powstania przebywał w Oflagu IV Colditz i tam doczekał wyzwolenia przez wojska amerykańskie. Do kraju nie wrócił. Zmarł 30 listopada 1960 r. w Waszyngtonie.
8. Marian Adam Markiewicz, urodzony 8 grudnia 1895 r. w Krakowie Podpułkownik WP. Od 25 września 1939 r. dowodził 13 pp. i walczył m. in. w obronie Modlina. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. W październiku 1939 r. został zwolniony i udał się do Krakowa, gdzie się ukrywał w okresie okupacji niemieckiej. W lutym 1945 r. został wcielony do prosowieckiego WP i otrzymał funkcję szefa sztabu 7. Łużyckiej Dywizji Piechoty. W 1946 r. zwolniony ze służby i podjął pracę na stanowisku kierownika zaopatrzenia w Krakowskim Zarządzie Aptek. Odznaczony: Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 14 grudnia 1965 r. w Krakowie;
9. Tadeusz Danilewicz, urodzony 21 września 1895 r. w Przedrzymichach Małych. Major WP. Od 23 września uczestniczył w obronie Modlina, jako dowódca IV batalionu w 32 pp. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Po zwolnieniu z obozu zamieszkał w Jarosławiu. W czasie okupacji niemieckiej działał jako oficer sztabu Komendy Obwodu Jarosław Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej, a następnie w Komendzie Okręgu Rzeszowskiego . W lipcu 1941 r. objął w Warszawie stanowisko zastępcy szefa Oddziału Organizacyjnego Komendy Głównej NOW. Po rozłamie w NOW w lipcu 1942 r. został mianowany szefem Oddziału I Organizacyjnego KG NSZ i jednocześnie, od stycznia 1943 r. szefem Wydziału Wojskowego w ZG SN. 7 marca 1944 został mianowany podpułkownikiem NSZ. Po scaleniu NSZ z AK od kwietnia 1944 został szefem sztabu KG NSZ (AK). Uczestnik powstania warszawskiego. Po powstaniu zamieszkał w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie w Częstochowie. Od listopada 1944 do maja 1945 r. pełnił funkcję szefa sztabu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego i jednocześnie członka Wydziału Wojskowego ZG SN. 1 czerwca 1945 r. został mianowany komendantem głównym NZW. 17 grudnia opuścił Polskę i przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii. Odznaczony m. in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie). Zmarł 21 listopada 1972 w Huddersfield;
10. Edward Jan Jasiński, urodzony 24 czerwca 1897 r. w Kętach Wadowickich. Major WP. W czasie kampanii wrześniowej dowodził I batalionem 32 pp., walcząc w rejonie Ciechanowa, później w składzie modlińskiej załogi. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. W październiku 1939 r. został zwolniony i rozpoczął służbę w szeregach Związku Walki Zbrojnej, pełniąc funkcję zastępcy komendanta Obwodu Kraków – Miasto od marca 1940 do kwietnia 1941 r. W lipcu tego roku skierowany został do Inspektoratu Rejonowego ZWZ Puławy, zaś w listopadzie do Okręgu ZWZ/AK Lublin na stanowisko inspektora okręgowego Wojskowej Służby Ochrony Powstania. 11 listopada 1943 r. otrzymał awans do stopnia podpułkownika służby stałej piechoty, a od lutego 1944 r. funkcję komendanta Inspektoratu Rejonowego Lublin AK. W lipcu 1944 r. dowodził 8 pp. Legionów AK. Po zajęciu Lublina przez Armię Czerwoną pozostał w konspiracji. 15 października 1944 r. na odprawie Komendy Obwodu Lublin AK wydał rozkaz tworzenia drużyn bojowych do wykonywania wyroków podziemnego sądownictwa i dywersji. 16 października 1944 r. został aresztowany przez kontrwywiad Armii Czerwonej SMIERSZ w Lublinie, następnie został osadzony w areszcie NKWD przy ul. Chopina w Lublinie. Tam poddany został torturom. 7 marca 1945 r. Wojskowy Sąd Okręgowy w Lublinie skazał go na karę śmierci. 15 marca 1945 r. wyrok został wykonany. Odznaczony m. in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości i Srebrnym Krzyż Zasługi z Mieczami. 24 października 1990 r. został zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy w Warszawie;
11. Tadeusz Stanisław Kierst, urodzony 1 października 1899 r. w Warszawie. Major WP. W czasie kampanii wrześniowej dowodził II batalionem 84. pp. i walczył między innymi w obronie Modlina. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. 25 października 1939 r. został aresztowany z dwoma innymi oficerami pułku pod zarzutem złego traktowania jeńców wziętych do niewoli 15 września 1939 r. w okolicach Leszna. I osadzony w płockim więzieniu. W czerwcu 1941 r. został uniewinniony przez niemiecki sąd wojskowy i skierowany do Oflagu IIC Woldenberg, gdzie przebywał do wyzwolenia. W 1946 r. wrócił do kraju i podjął pracę zarobkową w Łodzi. Działał aktywnie w miejskim oddziale ZBOWiD-u. W 1970 r. awansował do stopnia podpułkownika. Odznaczony m. in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 2 lutego 1975 r. w Łodzi;
12. Stanisław Mastalski, urodzony 6 czerwca 1898 r. w Podgórzu. Major WP. W trakcie kampanii wrześniowej jako dowódca 3 batalionu 84 pułku piechoty walczył między innymi w obronie Modlina. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, a następnie do oflagu. Po wojnie pracował jako urzędnik. Zmarł 19 maja 1980 r. we Wrocławiu;
13. Stanisław Michałowski urodzony 25 sierpnia 1894 r. w Kownie. Major WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) i Złotym Krzyżem Zasługi. Dalsze losy mi nieznane;
14. Władysław Naprawa, urodzony 28 kwietnia 1894 r. w Glinach Małych k. Mielca. Major WP. Jako dowódca I batalionu 15 pp. bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy został skierowany do punktu zbiorczego dla jeńców wojennych w Działdowie (Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa) i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 30 grudnia 1974 r. w Warszawie;
15. Józef Ratajczak, urodzony 24 lutego 1897 r. w Poznaniu. Major WP. Jako dowódca I batalionu 15 pp. bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej działał w szeregach Związku Walki Zbrojnej, pełniąc funkcję komendanta Okręgu Pomorze. 24 listopada 1940 r. aresztowany przez Gestapo w Warszawie i osadzony na Pawiaku. W nocy z 27 na 28 maja 1942 r., po ciężkich torturach został wywieziony z Pawiaka i rozstrzelany w Lesie Sękocińskim;

Oprócz generałów i wyższych oficerów w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa przebywali oficerowie i podoficerowie WP:

16. Teofil Banach, urodzony 29 sierpnia 1907 r. w Czortkowie. Kapitan WP. W randze kapitana. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. zastępca dowódcy 7 samodzielnego batalionu ckm w Brygadzie Obrony Narodowej „Sieradz”, a następnie jeden z dowódców 2 pułku piechoty legionów. Obrońca Twierdzy Modlin na odcinku „Zakroczym I”. Po kapitulacji Modlina skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd 19 października został zwolniony i osiedlił się w Przeworsku. Od 1942 r. komendant Obwodu AK Przeworsk, zaś od sierpnia 1943 r. komendant Inspektoratu Rejonowego Przemyśl AK. Aresztowany 29 marca 1944 r. i najprawdopodobniej stracony w maju tego roku. Pośmiertnie awansowany do ragi majora służby stałej. Odznaczony m. in. Krzyżem Walecznych i Brązowym Krzyżem Zasługi;
17. Józef Baran, urodzony 18 marca 1899 r. w przysiółku Königsberg k. Woli Zarczyckiej. Kapitan WP. W czasie kampanii wrześniowej walczył m. in. w obronie Modlina dowodząc 2 baterią 8 pułku artylerii lekkiej. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. W październiku 1939 r. został uwolniony i zamieszkał w Leżajsku. W czasie okupacji niemieckiej działał w Organizacji Wojskowej Stronnictwa Narodowego, przekształconej w późniejszym okresie w Narodową Organizację Wojskową. 16 maja 1941 r. został przez Gestapo i osadzony w przemyskim więzieniu z którego w czerwcu zbiegł. Do końca 1942 r. ukrywał się we wsi Maleniska, a następnie w Łosicach. Tam podjął pracę pod nazwiskiem Zakrzewski i został komendantem Okręgu IVC Rzeszowskiego Narodowych Sił Zbrojnych. Jeszcze w tym samym roku powrócił w szeregi NOW i po scaleniu z Armią Krajową otrzymał funkcję oficera artylerii w komendzie podokręgu Rzeszów AK. W styczniu 1945 r. został na krótko komendantem miasta w Leżajsku, ale zagrożony aresztowaniem przez NKWD przeszedł do konspiracji, obejmując funkcję szefa sztabu Okręgu Rzeszowskiego NSZ. W czerwcu 1945 r. wyjechał do Koszalina, unikając w ten sposób aresztowania i pod nazwiskiem Józef Chrząszczyński podjął pracę w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym na stanowisku inspektora osadnictwa wojskowego, a po jego rozwiązaniu w Związku Samopomocy Chłopskiej. Tu wstąpił do Stronnictwa Ludowego, a następnie do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, pełniąc funkcję wiceprezesa Powiatowego Zarządu ZSL w Koszalinie. Tu, od 1950 r., organizował struktury Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Koszalinie. Opracował przewodniki: Koszalin, Mielno i okolice i Koszalin i okolice. W 1964 r. przeszedł na emeryturę i awansowany do stopnia majora. Odznaczony m. in. Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1957), Krzyżem Partyzanckim (1958), Złotą Odznaką PTTK (1959), Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego (1966) oraz Honorową Odznaką za Zasługi dla Województwa Koszalińskiego (1967), a pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 29 kwietnia 1969 r. w Koszalinie;
18. Gustaw Billewicz, urodzony 25 sierpnia 1907 r. w Summie. Porucznik WP. W czasie kampanii wrześniowej, pełniąc funkcję adiutanta 16. pułku artylerii lekkiej, wchodzącego w skład 16 Dywizji Piechoty, po walkach nad Bzurą, przedostał się przez Puszczę Kampinoską do Modlina, gdzie od 21 września 1939 roku był adiutantem I dywizjonu 16 pułku artylerii lekkiej. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po zwolnieniu w październiku 1939 r. wrócił do Warszawy i jeszcze w tym roku wszedł w skład tzw. sztabu dywersji Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski, zaś nieco później do Polskiej Organizacji Zbrojnej. Po scaleniu POZ z Armią Krajową dowodził do wybuchu powstania XI Zgrupowaniem w 4 Rejonie Obwodu Śródmieście WSOP Okręgu Warszawa AK. W czasie powstania dowodził batalionem Chrobry I. 13 sierpnia 1944 r. otrzymał awans do stopnia majora i dowództwo Zgrupowania „Kuba – Sosna”. W trakcie walk został ciężko ranny i 11 września 1944 r. zmarł w szpitalu przy ul. Mokotowskiej 55. Odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl. i Krzyżem Walecznych (dwukrotnie);
19. Ignacy Bochniak, urodzony 18 maja 1911 r. w Jedlance. Podporucznik rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy został skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 18 sierpnia 1983 r.;
20. Stanisław Bojanowski, urodzony 1 września 1906 r. w Lelicach. Podporucznik rezerwy WP. Jako dowódca kompanii piechoty bronił twierdzę Modlin na zachodnim odcinku. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Stąd skierowany do Oflagu II B Arnswalde i następnie do Oflagu II C Woldenberg i tam doczekał wyzwolenia. Zmarł 26 marca 1999 r. w Warszawie. Pochowany w Płocku. Odznaczony między innymi: Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Za Udział w Wojnie Obronnej 1939, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Odznaką Honorową Polskiego Czerwonego Krzyża;
21. Ludwik Borkowski, urodzony 23 lipca 1906 r. w Biskowicach. Podporucznik rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Przeżył okupację niemiecką. Zmarł w 1990 r. Pochowany w Pyrach;
22. Aleksy Chilkiewicz. Saper. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
23. Edward Chodór, urodzony 4 września 1911 r. w Kielcach. Podporucznik WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
24. Jerzy Aureliusz Chyczewski, urodzony 10 czerwca 1892 r. w Korcu. Porucznik rezerwy WP. Jako zastępca dowódcy łączności bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Po zwolnieniu z obozu zamieszkał w Warszawie. Żołnierz Armii Krajowej i uczestnik powstania warszawskiego. 18 października 1944 r., został zamordowany przez Niemców w KL Schortzingen;
25. Tadeusz Chyliński, urodzony 13 października 1911 r. w Warszawie. Porucznik WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, z którego został zwolniony w październkiku i powrócił do Warszawy. W styczniu 1940 r. podjął pracę w Elektrycznych Kolejach Dojazdowych jako konduktor i motorniczy, a następnie jako technik w dziale drogowym i pracował tam do sierpnia 1946 r. Od listopada 1942 r. członek Armii Krajowej i służył w organizacji dywersyjnej „Wachlarz” oraz współpracował z Konspiracyjnym Instytutem Technicznym Lotnictwa KG AK – kryptonim „Dural”. Po kapitulacji powstania warszawskiego uniknął niewoli i zamieszkał w Milanówku. W lipcu 1945 r. opracował projekt trzymiejscowego samolotu turystycznego o symbolu C1, zaś na zlecenie  ówczesnego Ministerstwa Komunikacji, wykonał projekt konstrukcji stalowych słupów dla linii wysokiego napięcia Otwock-Miłosna. Na przełomie lat 1945–1946 wziął udział w otwartym konkursie na projekt szkolnego motoszybowca, zdobywając I miejsce za projekt motoszybowca „Pegaz”. W latach 1946–1947 opracował dokumentację konstrukcyjną „Pegaza”. W 1949 r. pod jego kierownictwem zostały przeprowadzone badania tensometryczne naprężeń w konstrukcji przęseł Mostu Poniatowskiego w Warszawie. W 1950 r. opracował przeróbkę samolotu łącznikowego Piper Cub na samolot sanitarny. Na początku lat pięćdziesiątych, z inż. Jerzym Haraźnym i inż. Justynem Sandauerem, zaprojektował cele latające z napędem pulsacyjnym TC-1 i TC-2. W 1955 r. skonstruował holowane cele latające Spec-3 i Spec-4. W lutym 1961 r. uzyskał dyplom magistra inżyniera Wydziału Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. W latach 1954–1956 kierował Zakładem Płatowcowym, a w latach 1956-1965 pełnił funkcję kierownika Zakładu Wytrzymałości Instytutu Lotnictwa, rozbudowując jego laboratoria i tworząc nowy system badań wytrzymałościowych sprzętu lotniczego. W latach 1962–1965 przeprowadzał próby wytrzymałościowe samolotu PZL-104 Wilga, szybowców Kobuz, Foka i Kormoran, jak też wałów silników wysokoprężnych oraz płatów podwodnych wodolotu „Gryf”. Ponadto pod jego kierunkiem przeprowadzono próby zmęczeniowe skrzydła szybowca SZD-12 Mucha 100, okuć skrzydłowych samolotu PZL MD-12, wałów i korbowodów silnika lotniczego WN-3 oraz dźwigarów łopat wirnika nośnego śmigłowca SM-1. Brał udział w Państwowych Próbach Kontrolnych samolotu Lim-1 (MiG-15). 1 stycznia 1964 r. został powołany na stanowisko samodzielnego pracownika naukowo-badawczego, pełniąc jednocześnie funkcję kierownika Zakładu Konstrukcji Specjalnych i kierownika Grupy Problemowej. W 1964 r. opracował projekt wstępny 12-miejscowego samolotu wielozadaniowego krótkiego startu i lądowania (STOL) TC-Borsuk napędzanego dwoma silnikami turbośmigłowymi. Od 1 października 1972 pracował w Ośrodku Płatowców i Wytrzymałości Instytutu Lotnictwa na stanowisku samodzielnego pracownika naukowo-badawczego, a od 1973 r. na stanowisku docenta. Zmarł 15 lutego 1978 r. w Warszawie;
26. Stefan Antoni Dembiński, urodzony 1 lipca 1901 r. w Szyszczycach. Porucznik rezerwy WP. W trakcie kampanii wrześniowej pełnił funkcję adiutanta, a następnie p.o. dowódcy 2 dywizjonu haubic 4 pułku artylerii ciężkiej w 8 Dywizji Piechoty broniąc Modlina. Po kapitulacji twierdzy osadzony w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, z którego został zwolniony 20 października 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej, od lutego 1940 r., uczestniczył w działaniach konspiracyjnych jako członek Kapitanatu „Muszkieterów”, pełniąc funkcję zastępcy dowódcy i nadzorując działalność kontrwywiadowczą. Po rozwiązaniu organizacji „Muszkieterów” w sierpniu 1942 r. kierował referatem „992” kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej. 25 lipca 1942 r. awansowany został do stopnia kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem. Uczestniczył w powstaniu warszawskim. Po wojnie pracował jako urzędnik w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Łodzi, jako kierownik Mechanicznej Wytwórni Papierów Impregnowanych w tym mieście i jako rysownik w Muzeum Archeologicznym. W 1951 r. podjął pracę w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie. 27 marca 1954 r. został aresztowany za działalność niepodległościową i 1 lutego 1955 r. skazany na 3 lata więzienia. W 1956 r. został zwolniony na mocy amnestii, a rok później zrehabilitowany i powrócił do pracy w Państwowym Muzeum Archeologicznym. W 1968 r. przeszedł na emeryturę. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Zmarł 21 grudnia 1974 r. w Warszawie;
27. Franciszek Feliks Dłutek, urodzony 26 lutego 1904 r. w Warszawie. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. brał udział w walkach 20. Dywizji Piechoty pod Mławą, a następnie w obronie Modlina. Po kapitulacji twierdzy osadzony w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd pod koniec października 1939 r. został zwolniony. Po powrocie do Rypina pracował jako lekarz. Od 1940 r. działał w konspiracji, najpierw w Polskiej Organizacji Zbrojnej „Znak”, a potem w ZWZ/AK. W latach 1945-1956 pełnił funkcję dyrektora szpitala w Rypinie. W ww. szpitalu pracował do 1986 r. Zmarł 26 listopada 1988 r. w Rypinie. Pochowany w Warszawie. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Medalem „Zasłużony Lekarz PRL”. W 1979 r. wpisany do Księgi Zasłużonych dla Rypina. Jego imię nosi jedna z ulic w Rypinie;
28. Kazimierz Domański, urodzony 14 lipca 1910 r. w Żelechowie. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Jako dowódca sekcji ciężkich karabinów maszynowych 2 Kompanii CKM II Batalionu Piechoty 84 Pułku Strzelców Poleskich w randze kaprala bronił Twierdzy Modlin. Dwukrotnie ranny i awansowany do stopnia plutonowego. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Stąd skierowany do Stalagu I A Stablack. Po opuszczeniu stalagu wrócił do rodzinnej miejscowości. W latach 1941–1945 żołnierz ZWZ/AK w Żelechowie i awansowany do stopnia starszego sierżanta, a następnie działacz WiN. Po zmianie nazwiska pracował w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Chełmie Lubelskim. Do końca lat pięćdziesiątych pracował jako leśnik m. in. we Wrocławiu, Jaworzynie Śląskiej, Sobótce, Trzebieszowicach i Czarnym Lesie k. Milicza. Tu założył eksperymentalną szkółkę leśną w Leśnictwie Czarny Las w Nadleśnictwie Żmigród, która funkcjonuje do dziś. Zmarł 29 grudnia 1960 r. w Tuszynie;
29. Kazimierz Domirski, urodzony 30 marca 1914 r. w miejscowości Podłęże. Porucznik WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
30. Włodzimierz Marian Drzewieniecki, urodzony 14 grudnia 1914 r. w Piotrkowie Trybunalskim. Podporucznik WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po opuszczeniu Działdowa działał w konspiracji w Związku Walki Zbrojnej. Chcąc oficjalnie walczyć, przedostał się przez Słowację i Węgry do Palestyny i tam wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. 1 stycznia 1943 r. awansował do stopnia porucznika piechoty i ukończył British Army Staff College w Hajfie. 1 marca 1944 r. został awansowany do stopnia kapitana piechoty i przydział do sztabu 2 Korpusu Polskiego. W trakcie pobytu w Wielkiej Brytanii służył w oddziale operacyjnym sztabu 2 Korpusu, w oddziale Administracji Rezerw Sztabu Głównego, a od kwietnia 1947 r. w Oddziale ds. Szeregowych Inspektoratu Generalnego Polskiego Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji, już w stopniu majora dyplomowanego piechoty, w grudniu 1947 r. wyemigrował do Kanady, a stamtąd, w 1950 r. do USA. Tam pracował m. in. w chicagowskim International Industries, w tygodniku „Gwiazda Poranna” w Stewens Point oraz studiował na University of Wisconsin, uzyskując w 1957 r. bakalaureat. Potem podjął naukę na uniwersytecie w Chicago i tam obronił w 1963 r. doktorat. W tym samym roku przeniósł się do State University College w Buffalo, gdzie w 1966 r. otrzymał tytuł profesorski i sprawował m.in. funkcję dziekana Wydziału Historycznego w latach 1969–1971 i dyrektora Instytutu Europy Wschodniej w latach 1967–1972. W Bufallo w 1980 r. utworzył Instytut Studiów Etnicznych i w latach 1980–1981 był jego pierwszym dyrektorem. Opublikował m. in. The German-Polish frontier, Chicago: Polish Western Association of America (1959), The Polish Armed Forces in World War II.: exhibition, Buffalo: The Buffalo and Erie County Historical Society (1966), James M. Rozan: a pioneer Polish-American politician in Buffalo (1971), Zapomniany oddział wołyńskiej Brygady Kawalerii-IV Batalion 84 Pułku Strzelców Poleskich (1973), Mobilizacja marcowa 1939, widziana oczyma dowódcy Kompanii 84-go pułku Strzelców Poleskich (1975), Wrześniowe wspomnienia podporucznika (1978), Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich i 3 Dywizja Strzelców Karpackich w literaturze i prasie: bibliografia, (1983), Przez Bałkany do Brygady Karpackiej (1990) i Angielski szlif: wspomnienie oficera sztabu 2. Korpusu (2001). Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Zmarł 13 lutego 2010 r. w Buffalo;
31. Bogdan Działoszyński, urodzony 29 sierpnia 1921 r. w Pleszewie. Jako szeregowy elew orkiestry 70 pp. pp. bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Po zwolnieniu z obozu powrócił do rodzinnej miejscowości. W lutym 1945 r. został wcielony do orkiestry 12 Dywizji Piechoty, z którą przeszedł szlak bojowy przez Poznań, Stargard Szczeciński do Szczecina. W 1948 r. przeniesiony został do rezerwy. W 2002 r. został awansowany do stopnia podporucznika. Zmarł 3 lipca 2015 r. w Pleszewie;
32. Wincenty Dziewianowski, urodzony 14 lipca 1914 r. w Broninku k. Nasielska. Kapitan rezerwy WP. Jako dowódca kompanii łączności w stopniu kapitana rezerwy bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Po wojnie mieszkał w Nowym Dworze Mazowieckim. Dalsze losy mi nieznane;
33. Stanisław Fabierkiewicz, urodzony 29 lutego 1904 r. w Łukowie. Jako dowódca kompanii łączności strzeleckiej w stopniu podporucznika rezerwy bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 22 marca 1978 r. w Warszawie;
34. Antoni Falba. Kapitan WP. Jako dowódca 3 kompanii strzeleckiej I batalionu 13 pp. bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
35. Ludwik Gerard, urodzony 16 sierpnia 1891 r. w Duninowie. Porucznik rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Przeżył okupację niemiecką. Zmarł 20 października 1978 r. w Warszawie;
36. Stanisław Gruba, urodzony 1 kwietnia 1915 r. w Budach Janowskich. Kapral WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
37. Eugeniusz Guz, urodzony 29 listopada 1904 r. w Warszawie. Po kapitulacji twierdzy został skierowany do punktu zbiorczego dla jeńców wojennych w Działdowie (Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa), skąd zbiegł i przedostał się do Warszawy. Jako sierżant Armii Ludowej walczył w powstaniu warszawskim na Starówce i Śródmieściu. Po upadku powstania uciekł z transportu jenieckiego i ukrywał się w Pruszkowie do stycznia 1945 r. Po powrocie do Warszawy pracował m. in. w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego, w Głównym Inspektoracie Samochodowym, w Zakładach Radiowych im. Kasprzaka, w Warszawskim Przedsiębiorstwie Budowlanym, w Metrobudowie i w PKS. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 29 marca 1959 r. w Warszawie.
38. Kazimierz Gwarek. Podporucznik rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
39. Józef Maria Hoffman, urodzony 15 marca 1906 r. w Brzeżanach. Kapitan WP. W czasie kampanii wrześniowej dowodził 2 kompanią, a po reorganizacji 3 kompanią 2 batalionu 84 pp., broniąc m. in. Modlina. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. 25 października 1939 r. zwolniony. W czasie okupacji przebywał w Warszawie i działał w konspiracji najpierw w Związku Czynu Zbrojnego, a następnie, w latach 1940–1942, w Polskiej Organizacji Zbrojnej, a od sierpnia 1942 r. w Armii Krajowej dowodząc batalionem „Vistula”. Od 1943 r. pełnił funkcję oficera szkoleniowego w sztabie 4 Rejonu Obwodu Śródmieście AK, a następnie pomocnika komendanta Kwatery Głównej Oddziału V Komendy Głównej AK i równolegle oficera szkoleniowego oraz dyspozycyjnego pułku „Baszta”. Wiosną 1944 r. otrzymał dowództwo batalionu „Karpaty” w pułku „Baszta”, a 25 lipca 1944 r. awans do stopnia majora piechoty ze starszeństwem. W czasie powstania warszawskiego walczył na Mokotowie. Po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał kolejno w Stalagu IV B Mühlberg, Stalag XI C Bergen-Belsen, Stalagu XI B Fallingbostel, Stalagu 323 Gross Born i Stalagu X B Sandbostel. Po wyzwoleniu obozu przebywał jako dowódca IV batalionu oficerskiego w Polskim Obozie Wojskowym w Wentorf. Odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) i Srebrnym Krzyżem zasługi z Mieczami. Zmarł 18 lutego 1949 r. w Hamm;
40. Michał Jabłoński, urodzony 2 grudnia 1920 r. w Lublinie. W czasie kampanii wrześniowej walczył w 39. pułku piechoty, m. in. w obronie Modlina. Po kapitulacji twierdzy Modlin skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po opuszczeniu obozu udał się do Warszawy, angażując się w działalność Szarych Szeregów i studiując równocześnie w konspiracyjnej Państwowej Wyższej Szkole Technicznej. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, zapewniając stałą łączność na Pradze. Po wojnie osiedlił się w Łodzi i podjął pracę na Politechnice Łódzkiej Tu otrzymał wszystkie stopnie naukowe z tytułem profesora zwyczajnego włącznie. Zmarł 17 maja 2008 r. w Łodzi.
41. Damian Jakubiak, urodzony 16 czerwca 1915 r. w Bolestach. Podporucznik rezerwy WP. Jako dowódca plutonu 4 baterii 8 pal bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, a następnie do Oflagu VII-A Murnau. Przeżył okupację niemiecką. Dalsze losy mi nieznane;
42. Stanisław Jedwabny, urodzony 27 kwietnia 1884 r. w Jarocinie. Doktor nauk medycznych i oficer WP. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. W okresie 11-22 października 1939 r. przebywał w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa wraz z 18 innymi lekarzami w stopniach oficerskich, rejestrując w prowadzonym przez siebie dzienniku uwagi na temat funkcjonowania tego miejsca. Zmarł 28 września 1974 r. w Kcyni.
43. Stanisław Karcz, urodzony 3 lipca 1910 r. w Zagnańsku k. Kielc Stanisław Karcz. Jako działonowy 7 baterii 2 pal w stopniu plutonowego bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Przeżył okupację niemiecką. Dalsze losy mi nieznane.
44. Kazimierz Kasperkiewicz, urodzony 5 sierpnia 1908 r. w Jędrzejowie. Podporucznik rezerwy WP. Jako oficer ogniowy 5 baterii 8 pal bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 10 marca 1980 r. we Włocławku;
45. Julian Kielichowski, urodzony w 1918 r. Podporucznik rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej należał do AK. Po wojnie mieszkaniec Legionowa. Dalsze losy mi nieznane;
46. Wiktor Klimowicz, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Kapitan WP. Jako zastępca dowódcy I batalionu saperów Legionów bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
47. Władysław Antoni Koba, urodzony 8 stycznia 1914 r. w Jarosławiu. Porucznik WP. Po upadku twierdzy osadzony w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po zwolnieniu rozpoczął w rodzinnym Jarosławiu działalność konspiracyjną w Służbie Zwycięstwu Polski, a następnie w Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Organizował i szkolił plutony ZWZ-AK na terenie Obwodu Jarosław. W 1943 r. został dowódcą plutonu dywersyjnego Obwodu AK Jarosław i oficerem dywersji Obwodu. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Armię Czerwoną był poszukiwany przez UB i NKWD. 1 września 1944 r. jego pluton został rozwiązany rozkazem Komendanta Obwodu AK Jarosław. 11 listopada 1944 r. został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem i przeniesiony na funkcję adiutanta dowódcy Komendy obwodu AK Przemyśl. W 1945 r., został komendantem Obwodu Przemyśl organizacji „NIE”, zaś od września 1945 r. kierownikiem Rady „Wolność i Niezawisłość” w Przemyślu, pracując jako księgowy w biurze drogowym PKP. W 1947 r. został kierownikiem Rzeszowskiego Okręgu WiN, którą to funkcję pełnił do 26 września tego roku. W tym dniu został aresztowany w Przemyślu przez funkcjonariuszy WUBP i 21 października 1948 r. po brutalnych przesłuchaniach skazany na karę śmierci. 31 stycznia 1949 r. wyrok został wykonany w rzeszowskim więzieniu. 5 lutego 1992 r. został zrehabilitowany. W 2016 r. awansowany pośmiertnie do stopnia majora, zaś jego szczątki zostały złożone w rodzinnym grobie na cmentarzu w Przemyślu. Odznaczony m. in.: Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie), Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Srebrny Krzyżem Zasługi z Mieczami (pośmiertnie);
48. Eugeniusz Konopacki, urodzony 11 stycznia 1906 r. w Werbie. Podporucznik rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po zwolnieniu z obozu powrócił do Warszawy i rozpoczął działalność konspiracyjną. W czasie powstania warszawskiego dowodził harcerskim batalionem „Wigry” i IV baonem „Dzik”. 18 sierpnia 1944 r. otrzymał awans do stopnia kapitana. Po upadku powstania, ranny dostał się do niewoli niemieckiej i skierowany został do oflagu Fallingbostel, a następnie do Bergen-Belsen, Gross-Born, Sandbostel i Lubeka. Po wyzwoleniu przez wojska alianckie służył w PSZ we Włoszech i Wielkiej Brytanii. W 1948 r. powrócił do kraju i zatrudnił się jako urzędnik w Zrzeszeniu Prywatnego Handlu i Usług w Warszawie.. Odznaczony Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Zmarł 26 października 1954 r. w Warszawie;
49. Benedykt Krajewski, urodzony 31 maja 1917 r. w Ciechanowie. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Jako telefonista sztabu bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Przeżył okupację niemiecką. Dalsze losy mi nieznane;
50. Stanisław Kraska, urodzony 28 kwietnia 1910 r. w Tuczepach. Podporucznik rezerwy WP. Jako dowódca plutonu 4 pp. Legionów bronił Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Przeżył okupację niemiecką. Dalsze losy mi nieznane;
51. Kazimierz Michał Krasoń, urodzony 22 września 1907 r. w Tarnobrzegu. Porucznik WP. W czasie kampanii wrześniowej dowodził 7 kompanią strzelecką 3 batalionu 84 pp., walcząc w obronie Modlina. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, z którego pod koniec października 1939 r. został zwolniony. W czasie okupacji niemieckiej działał w konspiracji. W marcu 1941 r. został komendantem Obwodu Armii Krajowej Tarnobrzeg i otrzymał awans do stopnia kapitana. W marcu 1943 r. został schwytany przez Niemców i osadzony w mieleckim więzieniu. Stąd, w nocy z 29 na 30 marca 1943 r. został uwolniony przez żołnierzy oddziału „Jędrusie”. Po tym zdarzeniu skierowany został do Komendy Obwodu AK Tarnobrzeg. Jesienią 1944 r. przyjechał do Lublina i wstąpił do prosowieckiego WP. Służył jako dowódca kompanii w 7 dywizji piechoty 2 Armii., następnie jako pomocnik szefa wydziału operacyjnego, a od 25 kwietnia 1945 r. jako oficer operacyjny sztabu 7 DP. 29 grudnia 1945 r. awansowany został do stopnia podpułkownika piechoty i otrzymał przydział do sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu, gdzie pełnił funkcję szefa wydziału. 4 grudnia 1947 r. został mianowany szefem sztabu Poznańskiego Okręgu Wojskowego, a po awansie do stopnia pułkownika piechoty, szefem sztabu 1 Korpusu Piechoty w Wałczu z jednoczesnym pełnieniem obowiązków jego dowódcy. 12 grudnia 1949 r. został aresztowany przez Informację Wojskową i osadzony w bydgoskim więzieniu. Tam był torturowany w trakcie śledztwa. 28 listopada 1950 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy na 8 lat więzienia po zarzutem rzekomej współpracy z Niemcami. 1 marca 1951 r. podczas rozprawy apelacyjnej wyrok podwyższono do 10 lat pozbawienia wolności. Karę odbywał w Potulicach i Koronowie. 15 października 1955 r. wyszedł na wolność w ciężkim stanie zdrowia. 15 maja 1957 r. został zrehabilitowany w wyniku wznowionego postępowania. Odznaczony Krzyżem Walecznych i Orderem Virtuti Militari V klasy. Zmarł 8 września 1991 r. w Skórzewie;
52. Mieczysław Kujawski, urodzony 13 listopada 1911 r. w Warszawie. Podporucznik WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Przeżył okupację niemiecką. Dalsze losy mi nieznane;
53. Stefan Kunowski, urodzony 20 czerwca 1909 r. w Muszkietowie. Po upadku twierdzy dostał się do niewoli niemieckiej i trafił do punktu zbiorczego dla jeńców wojennych w Działdowie, a następnie w październiku 1939 r. zwolniony. W czasie okupacji niemieckiej brał udział w tajnym nauczaniu. Tuż po wojnie uzyskał doktorat z filozofii, zaś habilitował się w 1951 r. Od 1957 r. został docentem Katedry Pedagogiki i Dydaktyki KUL i pełnił funkcję dziekana Wydziału Nauk Humanistycznych. Od 1961 r. kierował Katedrą Psychologii Wychowawczej. W 1977 r. został profesorem nadzwyczajnym. Opublikował m. in. Założenia i aktualne potrzeby wychowania katolickiego, Podstawy dojrzałej osobowości wychowawcy chrześcijańskiego, Problemy wychowania chrześcijańskiego w świetle dokumentów Soboru Watykańskiego II, System chrześcijańskiego wychowania, Podstawy pedagogiczne rozwoju życia wewnętrznego, Podstawy współczesnej pedagogiki, Wartości w procesie wychowania. Odznaczony miedzy innymi Krzyżem Walecznych. Zmarł 15 września 1977 r. w Lublinie;
54. Czesław Majkowski, urodzony 3 listopada 1911 r. Plutonowy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
55. Mieczysław Kazimierz Makarewicz, urodzony 19 sierpnia 1903 r. Kapitan WP. Jako dowódca 6 kompanii strzeleckiej 84 pp. bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane.
56. Tadeusz Matla, urodzony 21 maja 1914 r. w Łodzi Tadeusz Matla. Plutonowy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
57. Antoni Mazur. Saper. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
58. Daniel Miarka, urodzony 4 czerwca 1905 r. w miejscowości Bolesław k. Olkusza. Starszy sierżant WP. Jako dowódca plutonu łączności 4 pp. Legionów bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
59. Ludomir Mocarski, urodzony 4 grudnia 1908 r. w Płocku. Starszy kapral podchorąży WP. Jako dowódca plutonu łączności 8 baterii saperów bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 3 czerwca 1974 r.;
60. Bronisław Stanisław Mraczek, urodzony w 1916 r. Podporucznik rezerwy WP. Jako oficer zwiadowczy 8 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd uciekł. W czasie okupacji niemieckiej żołnierz AK i kierownik kontrwywiadu Podokręgu Zachodniego AK (jako Johann Anton Schubert). Przeżył okupację niemiecką. Po wkroczeniu wojsk sowieckich pozostawał w konspiracji. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Orderem Odrodzenia Polski i Medalem Pro Patria. Awansowany do stopnia majora. Do 2017 r. mieszkał w Łodzi. Dalsze losy mi nieznane;
61. Władysław Antoni Mrozowski, urodzony 21 stycznia 1896 r. w Bilczycach. Starszy sierżant WP. W trakcie kampanii wrześniowej walczył w obronie Modlina. Wzięty do niewoli niemieckiej 28 września 1939 r. i trafił do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, a następnie do Stalagu IA, skąd został zwolniony pod koniec listopada 1940 r. Od grudnia tego roku członek ZWZ-AK.16 września został aresztowany przez Gestapo i osadzony w pułtuskim więzieniu. Stamtąd trafił do KL Soldau. W 1942 r. przewieziony do KL Auschwitz-Birkenau, a następnie do KL Sachsenhausen. Oswobodzony przez wojsko amerykańskie po „marszu śmierci” w m. Schwerin. Po wojnie powrócił do Bilczyc, gdzie 25 czerwca 1968 r. zmarł;
62. Bolesław Nanowski, urodzony 23 listopada 1912 r. w Samarze. Podporucznik rezerwy WP. Jako dowódca plutonu kawalerii dywizyjnej 30 DP bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Po zwolnieniu z obozu zamieszkał w Warszawie. Tu pracował konspiracyjnie w II Oddziale (Informacyjno-Zwiadowczym) Okręgu Warszawskiego AK. Uczestnik powstania warszawskiego. Po wojnie wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Zmarł 5 marca 1975 r. w Birmingham;
63. Piotr Nerka, urodzony 26 czerwca 1911 r. Plutonowy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
64. Bolesław Ościłowski, urodzony 8 stycznia 1912 r. w Szepietowie. Podporucznik rezerwy WP. W trakcie kampanii wrześniowej dowodził plutonem w 2 kompanii ckm 84 pułku piechoty i walczył w obronie Modlina. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Tu zatrzymany przez Niemców pod zarzutem znęcania się nad jeńcami niemieckimi pod Lesznem i osadzony najpierw w Królewcu, a następnie w Bydgoszczy, Berlinie, Hamburgu i Płocku gdzie w czerwcu 1941 r. został uniewinniony z ww. zarzutu. Po procesie skierowany został do oflagu. Przebywał kolejno w Oflagu X C Lubeka i Oflagu VI B Dössel. W tym ostatnim został ranny podczas nalotu alianckiego. W listopadzie 1945 r. został uwolniony i powrócił do kraju. W latach 1946-1948 pracował jako kierownik w szkołach, w Starej Rusi i Sokołach. W 1949 r. ukończył w Warszawie Wyższy Kurs Nauczycielski Oświaty i Kultury Dorosłych i podjął pracę w Białymstoku, najpierw jako nauczyciel, a następnie wizytator szkół, kierownik Oddziału Szkolnictwa Podstawowego przy WRN, przewodniczący Zarządu Okręgowego Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego, kierownik Wydziału Oświaty Powiatowej Rady Narodowej, kierownik Szkoły Podstawowej nr 19 i kierownik Szkoły Podstawowej nr 23. Odznaczony m. in. Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 6 maja 1998 r. w Białymstoku;
65. Zygmunt Palicki. Podporucznik rezerwy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
66. Stefan Pelczar, urodzony 10 września 1909 r. w Ichrowicach. Plutonowy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
67. Wiktor Emanuel Pelz, urodzony 17 sierpnia 1912 r. w Gródku Jagiellońskim. Porucznik WP. Jako adiutant dowódcy 47 batalionu saperów Armii „Poznań” brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Uczestniczył w bitwie nad Bzurą i w obronie Modlina, Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd w październiku został zwolniony. 7 listopada 1939 r. został ponownie aresztowany przez Niemców i skierowany do Oflagu IX C w Rotenburgu nad Fuldą. Przeżył okupację niemiecką. W okresie powojennym pracował jako nauczyciel matematyki w jednej z krakowskich szkół i współpracował z krakowską rozgłośnia radiową. Dalsze losy mi nieznane;
68. Aleksander Pieniecki, urodzony 9 grudnia 1915 r. we Włocławku. Ogniomistrz podchorąży WP. Jako dowódca plutonu 1 baterii 8 pal bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 6 października 1984 r. we Włocławku;
69. Józef Franciszek Płodowski, urodzony 20 lutego 1907 r. w Warszawie. Kapitan WP. Jako dowódca 8 baterii artylerii przeciwlotniczej dowodził obroną przeciwlotniczą Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej organizator i kierownik Referatu Obrony Przeciwlotniczej w dziale Operacyjno-Taktycznym Wydziału Lotnictwa KG AK. Uczestnik powstania warszawskiego. Awansowany do stopnia majora służby stałej. Po upadku powstania wzięty do niewoli niemieckiej i osadzony w Oflagu II Woldenberg. Po zwolnieniu z oflagu wcielony do „ludowego” Wojska Polskiego. W 1946 r. awansowany do stopnia podpułkownika i zwolniony ze służby. Zmarł 10 września 1996 r. w Warszawie;
70. Franciszek Pokojski, urodzony 20 maja 1911 r. w Zgliczynie k. Sławęcina. Kapral WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
71. Michał Racinowski, urodzony 16 maja 1907 r. we Włocławku. Podporucznik rezerwy WP. Jako oficer ogniowy III dywizji pal bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
72. Wacław Rejmak, urodzony 24 września 1917 r. w Sporniaku. Oficer WP. Wzięty do niewoli niemieckiej trafił do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Zwolniony z powodu złego stanu zdrowia. W trakcie okupacji niemieckiej należał do AK. W 1943 r. skierowany został do obwodu łukowskiego, gdzie w randze kapitana dowodził oddziałem Kedywu. W maju 1945 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy UBP i osadzony w więzieniu na Pradze. W sierpniu 1945 r. został zwolniony, ale już 18 października 1945 r. został zastrzelony przez funkcjonariuszy UBP niedaleko Garbowa. Pochowany na cmentarzu w Motyczu. W 1984 r., pośmiertnie, awansowany do stopnia podpułkownika;
73. Stanisław Rodowicz, urodzony 29 lipca 1910 r. w Kijowie. Podporucznik rezerwy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 22 stycznia 1969 r. w Warszawie;
74. Adam Rosiński, urodzony w sierpniu 1911 r. w Poznaniu. Obrońca Twierdzy Modlin. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po zwolnieniu w październiku 1939 r. podjął najpierw pracę na kolei, a następnie, z uwagi na dobrą znajomość języka niemieckiego, otrzymał stanowisko głównego księgowego młynów w Mławie. Po wojnie podjął pracę w działdowskiej Miejskiej Radzie Narodowej, a następnie w Państwowym Ośrodku Maszynowym jako główny księgowy. Zmarł w czerwcu 2002 r. w Działdowie. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Brązowym Krzyżem Zasługi.
75. Nikodem Rzemieśniewski, urodzony 17 stycznia 1915 r. w gminie Opinogóra. Podporucznik rezerwy WP. Jako dowódca 1 plutonu 114 kompanii ckm 32 pp. walczył w obronie Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 17 stycznia 1992 r. w Brukseli;
76. Aleksander Sewruk, urodzony 17 stycznia 1912 r. w Korninie. Podporucznik WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, a stamtąd do oflagów Arnswalde i Gross-Born. Po wyzwoleniu obozu w maju 1945 r. założył objazdowy teatrzyk rewiowy „Oberża Komediantów”, a w latach 1946–1947 występował w teatrze rewiowym Polskiej Dywizji Pancernej w Niemczech. W czerwcu 1947 r. wrócił do kraju i zatrudnił się jako aktor w olsztyńskim teatrze. W latach 1957-1969 był dyrektorem Teatru im. Jaracza w Olsztynie, a w latach 1969-1974 dyrektorem Teatru Ziemi Mazowieckiej w Warszawie. Wystąpił również w ponad 30 filmach fabularnych i serialach telewizyjnych, debiutując w 1953 r. w Celulozie Jerzego Kawalerowicza. Zmarł. 23 listopada 1974 r. w Warszawie;
77. Stanisław Sierawski. Kapral WP. Jako dowódca drużyny granatników walczył w obronie Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
78. Jan Włodzimierz Soborski, urodzony 5 maja 1911 r. w Nietulisku. Podporucznik rezerwy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Po zwolnieniu w październiku 1939 r. powrócił do Warszawy i nadal prowadził skład drewna. Od 1940 r. należał do konspiracji. Uczestnik powstania warszawskiego jako adiutant II Rejonu Obwodu Mokotów. Pod koniec lat czterdziestych XX w. podjął pracę leśnika w powiecie rypińskim. W kolejnych latach pracował w Nadleśnictwie Okalewo, Skrwilno i Urszulewo. W 1974 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 7 września 1991 r. w Szczutowie. Odznaczony m. in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi;
79. Jan Sroczyński, urodzony 13 stycznia 1919 r. w Koszycach. Jako żołnierz 5 baterii 2 pal Legionów w stopniu bombardiera walczył w obronie Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
80. Stanisław Strójwąs, urodzony 21 maja 1912 r. w Rudomicach. Jako żołnierz 4 pp. Legionów w stopniu starszego sierżanta walczył w obronie Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
81. Władysław Szelugowski, urodzony 30 października 1914 r. w Przasnyszu. Jako żołnierz 1 kompanii 32 pp. w stopniu kaprala walczył w obronie Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane.
82. Zygmunt Szymanowski, urodzony 15 sierpnia 1910 r. w Motulach. Podporucznik WP. Po kapitulacji modlińskiej twierdzy osadzony w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd zbiegł. Aresztowany przez Niemców w Suwałkach, ponownie uciekł i dostał się do Wilna, gdzie wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej, przekształconego w Armię Krajową. W 1942 r. pełnił funkcję szefa komórki wywiadowczej w Wilnie. 20 września 1944 r. został aresztowany przez NKWD i skazany na 10 lat pozbawienia wolności. 15 marca 1945 r. uciekł z sowieckiego więzienia i ukrywał się najpierw w Wilnie, a następnie w Suwałkach, nie rezygnując z działalności konspiracyjnej. Aresztowany 22 czerwca 1948 r. w Szklarskiej Porębie w ramach Akcji „X” i osadzony w więzieniu na Mokotowie. 24 stycznia 1950 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano 31 maja 1950 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. 12 maja 1992 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił ten wyrok. Jego szczątki zostały odnalezione 27 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Powązkowskiego Wojskowego w Warszawie, zaś 27 września 2015 r. Zygmunt Szymanowski został uroczyście pochowany w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych – Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie;
83. Zygmunt Toporkiewicz, urodzony 14 kwietnia 1914 r. w Bodzentynie. Plutonowy podchorąży WP. Jako dowódca działonu III dywizjonu 2 pal Legionów walczył w obronie Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 9 września 1991 r. w Krakowie, ale pochowany w Bodzentynie;
84. Antoni Ułanowski, urodzony 13 lipca 1908 r. Oficer rezerwy WP. Po kapitulacji twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, skąd został zwolniony w październiku 1939 r. W 1940 r. aresztowany przez Gestapo trakcie próby przedostania się z Generalnego Gubernatorstwa na Węgry. Stracony w marcu 1940 r. w Krakowie;
85. Aleksander Wachol, urodzony 10 lutego 1914 r. Telefonista w plutonie łączności 32 pp. i obrońca Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
86. Bolesław Walczak, urodzony 14 lutego 1913 r. w Lesznie. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Żołnierz 32 pp. i obrońca Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy został skierowany do obozu jenieckiego Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa w Działdowie i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy nieznane;
87. Onufry Wermiejewicz, Saper. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
88. Edward Wiórkiewicz. Podporucznik WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
89. Jan Wiszniewski, urodzony 29 stycznia 1917 r. w Petersburgu. Plutonowy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Tam przebywał tam do 15 października 1939 r. 10 lutego 1940 r. został aresztowany przez sowietów na ich terenie okupacyjnym i wywieziony w głąb tego kraju. W drugiej połowie 1941 r. wstąpił do formującej się armii polskiej, dowodzonej przez gen. Andersa i przydzielony do 7 dywizji. Wraz z dywizją trafił najpierw do Iraku, a następnie Palestyny. 20 listopada 1942 r. otrzymał awans do stopnia sierżanta podchorążego. Przez okres wojny służył w Palestynie. Tam, 13 grudnia 1946 r., zmarł na gruźlicę;
90. Edward Wojciechowski, urodzony 9 stycznia 1916 r. w Petersburgu. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Żołnierz 8 kompanii łączności i obrońca Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy został skierowany do obozu jenieckiego Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa w Działdowie i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
91. Jan Tadeusz Wyrzykowski, urodzony 23 grudnia 1910 r. w Pęchcinie. Podporucznik rezerwy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. 16 października 1939 r. został zwolniony. Przebywał najpierw w Ciechanowie, a następnie w Warszawie, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną w szeregach Związku walki Zbrojnej. Od kwietnia 1942 r. przeszedł do Batalionów Chłopskich i do 1944 r. pełnił funkcję komendanta II Okręgu Warszawa Województwo. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, po upadku którego opuścił miasto i udał się do Grojca. Jesienią tego roku został kierownikiem politycznym SL „Roch” w Podokręgu „Wkra”. Po wojnie został wcielony do prosowieckiego wojska i służył w 33 pp. na terenie Sudetów. W latach 1946–1948 był radnym WRN w Warszawie i redagował „Gazetę Ludową. Aresztowany przez funkcjonariuszy UBP i skazany na 3 lata więzienia za działalność na szkodę państwa. Po zwolnieniu z więzienia dokończył aplikację i w 1956 r. został adwokatem. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Grunwaldu III kl., Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Krzyżem Partyzanckim i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zmarł 9 marca 1978 w Ciechanowie. Pośmiertnie zrehabilitowany w 1989 r. i odznaczony Krzyżem BCH;
92. Kazimierz Zakrzewski, urodzony w 1920 r. Podporucznik WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane.
93. Antoni Załęski, urodzony w 1911 r. w Żurominku. Podporucznik rezerwy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. 13 maja 1943 r. zamordowany przez Gestapo. Pochowany w rodzinnej miejscowości;
94. Henryk Zawadzki, urodzony 17 stycznia 1901 r. Plutonowy WP. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Zmarł 30 grudnia 1980 r. w Warszawie;
95. Antoni Zdebski, urodzony 6 czerwca 1913 r. w Kobylcu. Jako oficer łączności II dywizji 30 pal. w stopniu podporucznika rezerwy bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
96. Stefan Zielonka, urodzony 19 września 1908 r. w Płocku. Ksiądz katolicki, wikariusz w parafii św. Mateusza w Pułtusku. Jako kapelanem 13. Pułku Piechoty wziął udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Uczestnik bitwy pod Mławą i w obronie Modlina. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa. Wypuszczony w październiku 1939 r., powrócił do Pułtuska.  6 kwietnia 1940 r. został aresztowany przez Gestapo i osadzony na krótko w płockim więzieniu. Stąd przewieziony do KL Soldau, a następnie do KL Dachau. Od marca 1943 r. prowadził konspiracyjnie po zamordowanym poprzedniku rejestr zgonów księży diecezji płockiej w tym obozie. Zmarł na tyfus 15 lutego 1945 r. w KL Dachau.
97. Zygmunt Ziółek. Dowódca 1 plutonu 1 kompanii 13 pp. w stopniu podporucznika rezerwy i obrońca Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
98. Emil Ziółkowski, urodzony 5 lutego 1906 r. w Kociubińcach. Adiutant I batalionu 3 pp. Legionów w stopniu podporucznika rezerwy i obrońca Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane;
99. Władysław Zygmunt, urodzony 24 lutego 1915 r. w Brodowych Łąkach. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Żołnierz 5 kompanii 13 pp. i obrońca Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy został skierowany do obozu jenieckiego Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa w Działdowie i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy nieznane;
100. Michał Żal, urodzony 11 maja 1908 r. w Sieczkowie. Jako podoficer broni I Batalionu 2 pp. Legionów w stopniu sierżanta bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy skierowany do Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa i przebywał w nim do października 1939 r. Dalsze losy mi nieznane.

Zdaję sobie sprawę, że ująłem w tym spisie jedynie cząstkę nazwisk tych, którzy przebywali w Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa, ale mam nadzieję, że uda mi się z czasem dotrzeć do kolejnych dokumentów, w których ujęto nazwiska pozostałych osadzonych.

Benedykt Perzyński