Powiat Działdowski
16 września 2020 roku miało miejsce uroczyste odsłonięcie odnowionego pomnika (z uaktualnioną, nową tablicą pamiątkową), poświęconego pamięci ofiar niemieckiego obozu przejściowego w Iłowie z lat 1941-1945.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że 17 września 1939 roku w Wejherowie gauleiter Albert Forster wypowiedział się jednoznacznie na temat przyszłych losów Polaków: Musimy ten naród wytępić, od kołyski począwszy. Tylko naród, którego warstwy kierownicze zostaną zniszczone, da się zepchnąć do roli niewolników. Były to słowa, które doskonale obrazowały zbrodniczą strategię III Rzeszy. Oznaczało to nie tylko podbój ziem i podporządkowanie podbitego narodu, ale jego fizyczną eksterminację.
Podczas okupacji hitlerowskich Niemiec w Iłowie istniał obóz przejściowy dla przymusowych robotników wywożonych do pracy na terenie Rzeszy Niemieckiej. W obozie był wydzielony barak dla małych dzieci od wieku niemowlęcego do 5 lat, które odbierano matkom wywożonym na roboty przymusowe. Z powodu trudnych warunków panujących w obozie wśród dzieci panowała wysoka śmiertelność.
W odsłonięciu pomnika uczestniczyli m. in. starosta Paweł Cieśliński, wicestarosta Marian Brandt, wójt gminy Iłowo-Osada Sebastian Cichocki, radni powiatu z przewodniczącym Michałem Struzikiem na czele, radni gminy proboszcz parafii w Iłowie-Osadzie, ks. Jan Pezara oraz uczniowie Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Iłowie-Osadzie z opiekunami.
Powiat Działdowski wystąpił z inicjatywą odnowienia i rozbudowania pomnika upamiętniającego ofiary niemieckiego obozu przejściowego Iłowie. Inicjatywę powiatu poparł wójt Sebastian Cichocki. Nasze wspólne działania są wyrazem zaangażowania i troski zarówno o pamięć ofiar, jak i o wychowanie kolejnych pokoleń w duchu szacunku dla historii. W ten sposób oddajemy także hołd tym, których los tak tragicznie doświadczył. Ten pomnik to pamięć wyryta w kamieniu. Spotkanie z trudną przeszłością w autentycznym miejscu wydarzeń historycznych jest bardzo emocjonalnym doświadczeniem, potwierdzającym, że pamięć o ofiarach dyktatury nazistowskiej oraz szacunek do przeszłości jest fundamentem budowania przyszłości wspólnoty lokalnej i narodowej – powiedział starosta Paweł Cieśliński.
Koszt odnowionego pomnika i tablicy pamiątkowej to 40 tys. zł, z czego 30 tys. zł pochodziło z budżetu Powiatu Działdowskiego, zaś 10 tys. zł z budżetu Gminy Iłowo-Osada.
Benedykt Perzyński
